Senior Citizen Saving Scheme सेवानिवृत्तीनंतरचा (Retirement) काळ हा आरामात आणि सन्मानाने जगण्याचा असतो. पण वाढती महागाई आणि औषधपाण्याचा खर्च पाहता, निवृत्तीनंतर हातात नियमित पैसा खेळता असणे अत्यंत गरजेचे आहे. जर तुम्ही सुरक्षित गुंतवणुकीच्या शोधात असाल, जिथे शेअर बाजाराची जोखीम नसेल आणि परतावा एफडीपेक्षा (FD) जास्त असेल, तर केंद्र सरकारची ‘सिनियर सिटीजन सेविंग स्कीम’ (SCSS) तुमच्यासाठीच आहे.
2025 मध्ये या योजनेने ज्येष्ठ नागरिकांना मोठा दिलासा दिला आहे. चला पाहूया, या योजनेतून तुम्ही 45 लाख रुपयांपर्यंतचा लाभ कसा मिळवू शकता.
1. ज्येष्ठ नागरिक बचत योजना नक्की काय आहे? Senior Citizen Saving Scheme
ही भारत सरकारची एक छोटी बचत योजना (Small Savings Scheme) आहे. ही योजना खास 60 वर्षे व त्यापुढील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी बनवण्यात आली आहे.
- सुरक्षितता: 100% सरकारी हमी.
- कुठे उघडणार खाते: कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमध्ये किंवा अधिकृत बँकेत.
- कालावधी: 5 वर्षे (गरज पडल्यास पुढे 3 वर्षे वाढवता येते).
2. 2025 मध्ये गुंतवणूक करणे फायदेशीर का? (Top Benefits)
सध्या बाजारात अनेक योजना आहेत, पण SCSS का निवडावी? याची प्रमुख 4 कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- रेकॉर्डब्रेक व्याजदर: सध्या (2025 मध्ये) या योजनेवर 8.2% वार्षिक व्याज मिळत आहे. हे व्याजदर बँकेच्या सामान्य FD पेक्षा कितीतरी पटीने चांगले आहेत.
- नियमित उत्पन्न (Regular Income): तुम्हाला व्याजाची रक्कम वर्षाच्या शेवटी नाही, तर दर तीन महिन्यांनी (Quarterly) मिळते. म्हणजेच, दरमहा खर्चासाठी तुम्हाला कोणावर अवलंबून राहावे लागत नाही.
- वाढीव मर्यादा: पूर्वी या योजनेत एका व्यक्तीला फक्त 15 लाख गुंतवता येत होते, आता ही मर्यादा ₹30 लाख करण्यात आली आहे.
- कर सवलत: या योजनेत गुंतवलेल्या रकमेवर आयकर कलम 80C अंतर्गत ₹1.5 लाखापर्यंत सूट मिळते.
3. पैशांचे गणित: पती-पत्नीला मिळून कसा होणार फायदा?
जर पती आणि पत्नी दोघेही ज्येष्ठ नागरिक असतील, तर हा फायदा दुप्पट होतो. आपण एका सोप्या कोष्टकाद्वारे (Table) हे समजून घेऊया:
| तपशील | एक व्यक्ती (Single Account) | पती-पत्नी मिळून (Joint/Two Accounts) |
| गुंतवणूक रक्कम | ₹30,00,000 (30 लाख) | ₹60,00,000 (60 लाख) |
| व्याजदर | 8.2% | 8.2% |
| तिमाही व्याज (दर 3 महिन्याला) | ₹61,500 | ₹1,23,000 |
| वार्षिक व्याज | ₹2,46,000 | ₹4,92,000 |
| 5 वर्षांचे एकूण व्याज | ₹12,30,000 | ₹24,60,000 |
महत्त्वाचे: जर पती-पत्नीने मिळून 60 लाख गुंतवले, तर 5 वर्षांत त्यांना फक्त व्याजापोटी 24 लाख 60 हजार रुपये मिळतात. मुदत संपल्यावर मूळ रक्कम (60 लाख) परत मिळतेच.
जर तुम्ही ही योजना 5 वर्षांनंतर पुन्हा 3 वर्षांसाठी वाढवली (Extension), तर एकूण व्याजाची रक्कम 40-45 लाखांच्या घरात जाऊ शकते.
4. योजनेचे काही महत्त्वाचे नियम (Rules to Know)
- पात्रता: तुमचे वय 60 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त असावे. (VRS घेतलेल्या कर्मचाऱ्यांसाठी वयोमर्यादा 55-60 वर्षे असू शकते, पण अटी लागू).
- टीडीएस (TDS): एका आर्थिक वर्षात मिळणारे व्याज जर ₹50,000 पेक्षा जास्त असेल, तर त्यावर TDS कापला जातो.
- खाते उघडण्याची प्रक्रिया: आधार कार्ड, पॅन कार्ड, दोन पासपोर्ट साईज फोटो आणि वयाचा दाखला घेऊन तुम्ही जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये हे खाते उघडू शकता.
5. निष्कर्ष: ही योजना कोणासाठी योग्य?
जर तुम्हाला शेअर बाजाराची धाकधूक नको असेल आणि निवृत्तीनंतर दर तीन महिन्यांनी खात्यात ठराविक रक्कम जमा झालेली हवी असेल, तर SCSS हा सर्वात सुरक्षित आणि उत्तम पर्याय आहे.
Senior Citizen Saving Scheme
