MahaDBT Scheme शेतकरी मित्रांनो, राज्य शासनाच्या महाडीबीटी (MahaDBT) पोर्टलवरून आपण विविध योजनांसाठी अर्ज करतो. अनेकदा आपल्याला ‘पूर्वसंमती’ (Pre-sanction) मिळाल्याचा संदेश येतो, पण अनुदान खात्यात जमा व्हायला बराच वेळ लागतो. कधीकधी शासनाचा निधी वितरणाचा जीआर (GR) येतो, पण तरीही पैसे मिळत नाहीत.
यामागे नेमके कारण काय? आपल्या अर्जाचे काय झाले? एकूण किती निधी मंजूर झाला आहे आणि त्यापैकी किती वितरित झाला? किती शेतकरी अजूनही प्रतीक्षेत आहेत? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे आता एका क्लिकवर उपलब्ध झाली आहेत.
शासनाने एक नवीन ‘डीबीटी डॅशबोर्ड’ तयार केला आहे, जो शेतकऱ्यांना संपूर्ण प्रक्रियेत पारदर्शकता देतो. या डॅशबोर्डच्या मदतीने, कोणत्या योजनेसाठी किती अर्ज मंजूर झाले, किती निधी आला, किती वाटला गेला आणि किती बाकी आहे, याची सविस्तर माहिती आपण स्वतः तपासू शकता.
हा डॅशबोर्ड कसा पाहायचा आणि त्यावरील माहिती कशी समजून घ्यायची, ते सविस्तर पाहूया.
डॅशबोर्डवर कोणती माहिती मिळते? MahaDBT Scheme
हा डॅशबोर्ड आपल्याला तीन मुख्य प्रकारांमध्ये माहिती दाखवतो:
- लाईन ग्राफ (Line Graph): कालावधीनुसार अनुदानाच्या वितरणातील चढ-उतार.
- न्यूमेरिकल डेटा (Numerical Data): आकडेवारी स्वरूपात (उदा. अर्जांची संख्या).
- बार ग्राफ (Bar Graph): योजनानिहाय वितरणाची तुलना.
या डॅशबोर्डवर तुम्ही खालील महत्त्वाच्या बाबी तपासू शकता:
- एकूण मंजूर पूर्वसंमत्या (Total Pre-sanctions): किती शेतकऱ्यांना अनुदान देण्यासाठी तत्त्वतः मान्यता मिळाली आहे व त्याची एकूण रक्कम किती.
- पेमेंटसाठी मंजूर अर्ज (Applications Approved for Payment): ज्या शेतकऱ्यांनी पूर्वसंमतीनंतर कागदपत्रे अपलोड केली आहेत आणि जे अनुदानासाठी पात्र ठरले आहेत, त्यांची संख्या व रक्कम.
- प्रत्यक्ष वितरित निधी (Actual Fund Distributed): आतापर्यंत शेतकऱ्यांच्या खात्यावर प्रत्यक्षात किती कोटी रुपये जमा करण्यात आले आहेत.
- वितरित न झालेला निधी (Pending Funds): एकूण मंजूर निधी आणि वितरित निधी यातील तफावत, म्हणजेच अजून किती पैसे देणे बाकी आहे.
डॅशबोर्ड कसा वापरायचा?
डॅशबोर्डवर माहिती पाहणे अतिशय सोपे आहे. तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार फिल्टर लावून माहिती पाहू शकता:
- आर्थिक वर्ष (Financial Year): तुम्हाला कोणत्या वर्षाची माहिती पाहिजे (उदा. 2023-24, 2024-25, किंवा चालू 2025-26) ते निवडू शकता.
- योजना (Scheme): तुम्ही ‘सर्व योजना’ (All Schemes) एकाच वेळी पाहू शकता किंवा कृषी यांत्रिकीकरण, भाऊसाहेब फुंडकर फळबाग लागवड, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन यांसारखी एखादी विशिष्ट योजना निवडू शकता.
- घटक (Component): योजनेअंतर्गत तुम्ही कोणत्या बाबीसाठी अर्ज केला आहे (उदा. ट्रॅक्टर, बैलचलित अवजारे, ठिबक सिंचन इ.) ते निवडून अधिक सखोल माहिती पाहू शकता.
सद्यस्थिती:
हा डॅशबोर्ड आपल्याला मागणी आणि पुरवठा यातील तफावत स्पष्टपणे दाखवतो. उदाहरणादाखल, 2025-26 या आर्थिक वर्षातील काही आकडेवारी पाहू:
उदाहरण १: कृषी यांत्रिकीकरण (State Sponsored Agri-Mechanization)
- एकूण पूर्वसंमत्या: ₹2387 कोटी (म्हणजे एवढा निधी देण्याचे नियोजन आहे)
- पेमेंटसाठी मंजूर: ₹131 कोटी
- प्रत्यक्ष वितरित: फक्त ₹59.45 कोटी
- निष्कर्ष: याचा अर्थ, या योजनेत शेतकऱ्यांना देण्यासाठी अजूनही ₹2000 कोटींपेक्षा जास्त निधीची आवश्यकता आहे.
उदाहरण २: भाऊसाहेब फुंडकर फळबाग लागवड योजना (Bhausaheb Fundkar Falbag)
- एकूण पूर्वसंमत्या: ₹182 कोटी
- पेमेंटसाठी मंजूर: ₹1.1 कोटी
- प्रत्यक्ष वितरित: ₹0 (शून्य रुपये)
- निष्कर्ष: या योजनेसाठी पूर्वसंमत्या दिल्या गेल्या असल्या तरी, (माहितीनुसार) या आर्थिक वर्षात अद्याप एक रुपयाचेही वाटप सुरू झालेले नाही.
शेतकऱ्यांना याचा काय फायदा?
हा डॅशबोर्ड शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे.
- पारदर्शकता (Transparency): शासनाकडे एकूण किती निधीची मागणी आहे आणि शासन त्या तुलनेत किती निधी उपलब्ध करून देत आहे, याचे स्पष्ट चित्र दिसते.
- विलंबाचे कारण समजते: जर शासनाने ₹2300 कोटींच्या पूर्वसंमत्या दिल्या असतील, पण वितरणासाठी फक्त ₹200 कोटी मंजूर केले, तर साहजिकच बाकीच्या शेतकऱ्यांना पैसे मिळण्यास उशीर होणार. हे कारण आपल्याला या डॅशबोर्डवरून कळते.
- सद्यस्थितीचा अंदाज: एकूण अर्ज, मंजूर अर्ज आणि वितरित निधी यांची संख्या पाहून, आपला नंबर लागण्यासाठी अंदाजे किती वेळ लागू शकतो, याचा अंदाज बांधता येतो.
थोडक्यात, “जीआर आला पण पैसे आले नाहीत” या तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर या डॅशबोर्डवर आहे. हा डॅशबोर्ड महाडीबीटीच्या अधिकृत पोर्टलवर उपलब्ध आहे. या माहितीच्या आधारे, शेतकरी आता अधिक जागरूक राहू शकतात आणि शासनाकडे निधीच्या उपलब्धतेबद्दल स्पष्टता मिळवू शकतात. MahaDBT Scheme
